Het wordt tijd voor een nieuwe basisvoorziening: gezond eten voor iedereen

-Door Ton Stierhout (14-6-2023)


Er zijn mensen die het idee hebben dat gezond voedsel eigenlijk helemaal niet zo lekker is. Tja, je moet wel een beetje kunnen kokkerellen. Gelukkig zijn er talloze tv- programma's waar koks 'twenty four seven' met heerlijke recepten toveren die hartstikke goed zijn voor je lijf. Toch is niet iedereen er even handig in om dat na te doen of er voldoende gemotiveerd voor. Bovendien kom je bij het inkopen van duurzaam geproduceerde ingrediënten in de supermarkt vaak tot de ontdekking dat het prijskaartje ongunstig uitvalt ten opzichte van de minder duurzame alternatieven.


Wie buiten de deur een goede maaltijd met duurzaam geteelde ingrediënten wil verorberen, moet vaak een flinke (financiële) drempel over. Als je maar een kleine beurs hebt, is de keuze voor een fastfoodrestaurant snel gemaakt. Zo'n restaurant is absoluut laagdrempelig maar dat is meteen ook de belangrijkste reden om daar niet al te vaak langs te gaan, zeker voor wie echt verantwoord wilt (leren) eten. De 'gezondste' dingen die je kunt bestellen, zijn de minder slechte keuzes tussen de vele verleidelijke caloriebommen die overal op de loer liggen. En pas op, na de pittige prijsstijgingen van het afgelopen jaar kan ook hier de rekening zwaar op je maag liggen.


Bij Ikea zit je beter, in elk geval wat het eten in het restaurant betreft. Hier kun je met de hele familie eten voor een prikje. Een heerlijke couscous met veganistische balletjes kost je met zijn tweeën vijf euro. Best gezond en niet duur dus, mits je weerstand weet te bieden tegen de zoetigheden, de patat en de befaamde Zweedse gehaktballetjes die ook op klandizie liggen te wachten. Wie vervolgens in de verleiding komt om voor of na de maaltijd nog wat rond te shoppen tussen de meubels en de woonaccessoires, geeft zeer waarschijnlijk meer geld uit dan aanvankelijk de bedoeling was. En dat is ook de hele gedachte achter het restaurant-zonder-winstoogmerk van Ikea: het moet zorgen voor ‘traffic’ op de woonafdelingen waar de winst wél wordt gemaakt.


Toch maar eens verder kijken. We hoorden dat in Rotterdam binnenkort een Volkskantine wordt geopend, een restaurantconcept waarmee al eerder in Almere is geëxperimenteerd. In onze grootste havenstad spraken we met de initiatiefnemer: Floris Visser, oprichter van Public Food.

‘Een betaalbaar restaurant moet een basisvoorziening worden’, vindt Visser, ‘net als dat de bibliotheek, het openbaar vervoer of sociale woningbouw dat zijn. Nu hebben we een situatie waar ongezond eten betaalbaar is en gezond eten onbetaalbaar. Wij willen juist het gezonde en duurzame eten de makkelijkste en de meest betaalbare optie maken. Iedereen moet ongeacht zijn of haar financiële situatie de mogelijkheid hebben om gezond te eten.’

Floris vertelde ons hoe hij denkt dat klaar te kunnen spelen. En daarbij deelde hij ook zijn verdere plannen met ons. Rukt de Volkskantine op naar het noorden? Bekijk het interview!


Blogs Voedselalliantie Noord-Nederland

Landbouw als oplossing in plaats van probleem!

door Marlise Vroom • 17 juni 2022
Landbouw als oplossing in plaats van probleem! Ja, het roer moet om in de landbouw en er is geen tijd te verliezen. Heel veel boeren begrijpen en willen dat ook. De politiek zet in op kringlooplandbouw en ondersteunt dat met fiks budget. Super, maar toch dreigt het mis te gaan. Waarom? Omdat het gaat om geld en grote belangen en omdat de boer een verdienmodel is geworden. Omdat alles draait om stikstofberekeningen en om de vraag hoe betrouwbaar die zijn. Omdat op basis van die berekeningen een directieve en discutabele kaart is opgesteld met per gebied aangegeven percentages over te realiseren stikstofreducties. En omdat provincies worden opgezadeld met de opdracht om op basis van die kaart de reducties in heel korte tijd te realiseren en wel in een jaar vlak voor de verkiezingen. In de wandelgangen wordt al gesproken van ‘politieke zelfmoord’. Geen wonder dat provincies zich tegen deze aanpak verzetten. Intussen neemt de urgentie toe. De klimaatomslag laat niet op zich wachten. De biodiversiteit en natuur hollen achteruit. En daarnaast is er ook zoiets als exploderende zorgkosten mede door afnemende (micro)nutriënten in ons voedsel en een ongezond eetpatroon. We zijn chronisch ondervoed, bleek uit recent onderzoek van UMCG-nefroloog GerJan Navis. Er moet iets gebeuren. Hoe komen we uit deze impasse c.q. hoe beëindig je een stammenstrijd die in de kern gaat over hoe ons voedsel het beste geproduceerd moet worden? Misschien helpt het door de focus in het debat te verleggen. Laten we het voortaan hebben over landbouw als oplossing in plaats van als probleem. In plaats van negatief wordt het hele verhaal dan positief. Dat verbindt en geeft energie en perspectief. Boeren snakken naar toekomstperspectief en erkenning voor alles wat ze al hebben gedaan of nog willen doen. Stop dus met de eindeloze stikstofdiscussies en maak je er sterk voor om Nederland als koploper op de kaart te zetten als het gaat om de productie van kwaliteitsvoedsel. Daarvoor heb je dan wel een vitale bodem nodig want daar begint alles mee. Is de bodem gezond dan is er geen stikstofprobleem meer en zijn de voorwaarden optimaal voor biodiversiteit, waterkwaliteit, klimaat en duurzame voedselproductie. Het mooie is dat er in Nederland talloze boeren zijn die hier al veel expertise in hebben opgedaan doordat ze al jaren geleden het roer hebben omgegooid. Ze hebben vaak tegen de stroom in hun nek uitgestoken, ook in financieel opzicht. Omarm die boeren, laat hun bedrijven met rust (ze doen het al goed!) en beloon ze voor het delen van hun kennis en ervaringen. Ondersteun nu volop boeren die nog moeten omschakelen. Maak op maat plannen voor hun bedrijf en creëer daar ook de financiële voorwaarden voor. Je kunt niet groen doen als je rood staat. Voor de RABO-bank ligt hier een prachtige uitdaging. Maak het de boeren mogelijk en geef ze ruimte om te experimenteren met andere producten, met circulaire landbouw en met het doen van andere activiteiten op het erf zoals educatie, B&B, recreatie of het opwekken van zonne-energie (dan wel op het dak graag). Zeker, er zijn in deze kwestie nog veel meer discussiepunten aan te halen waarvan ik er hier een drietal in stellingvorm presenteer. 1. Gedwongen aanpassing of beëindiging van de bedrijfsvoering is aan de orde voor die bedrijven die aantoonbaar direct schadelijk zijn voor de volksgezondheid en/of de natuurwaarde in een bepaald gebied. 2. Zolang er sprake is wereldwijde voedseltekorten mag vruchtbare landbouwgrond niet verkwanselt worden om er woningen of zonnepanelen op te plaatsen. 3. Kleinschalige (biologisch dynamische, permacultuur, agroecologische) landbouw kan prima naast natuurgebieden blijven bestaan. In alle gevallen geldt dat landbouw een oplossing voor veel problemen is. Maar dan wel als deze landbouw wordt ingezet om kwaliteitsvoedsel te produceren en daardoor ook positief kan bijdragen aan de versterking van de bodemkwaliteit, de biodiversiteit en het welzijn van mens en dier. Marlise Vroom, 18 juni 2022

Yes, we can do it!

door Ton Stierhout • 19 februari 2022
Yes, we can do it! Afgelopen dinsdag heb ik deel mogen nemen aan een interessante workshop van CAN-DO-IT. Dit is de benaming van een project dat draait om een o.a. door de WUR uitgevoerd onderzoek met de volgende kernvraag: ‘Hoe kunnen we in Noord-Nederland een transitie naar een circulair voedselsysteem ondersteunen en waar mogelijk versnellen?’